कवीन्द्र सिटौलाको विश्वयात्राबारे प्रेसविज्ञप्ति
“‘मेरो देश प्रेमको देश” सन्देशका साथ
प्रेम कविताहरू सङ्कलन गरी विश्वकै विशाल कविताग्रन्थ “ग्रन्थ” तयारीका लागि
कवीन्द्र सिटौलाको विश्वयात्राबारे—प्रेसविज्ञप्ति—
विभिन्न सञ्चारगृहको प्रतिनिधित्व गर्दै उपस्थित समस्त पत्रकार मित्रहरु,
सप्रेम मेरो नमस्कार Û
मेरो परिचय— म को हुँ थाहा छैन, तर मेरा दिएको नाम कवीन्द्र सिटौला हो । मेरो जन्मस्थान पूर्वी नेपालको पहाडी जिल्ला तेह्रथुमको आठराई गाउँपालिकामा अवस्थित गाउँ चुहानडाँडा हो । मैले बाल्यकाल जन्मस्थानमै बिताएर प्रारम्भिक शिक्षा पूरा गरेँ । मेरो माध्यमिक र उच्च शिक्षाका व्रmममा म केही वर्ष झापामा बिताएपछि काठमाडौँ आएँ । सन् १९९१ देखि म संयुक्त राज्य अमेरिका भर्जिनिया राज्यमा जीवनसाथी रञ्जिता र छोरी कृपाका साथ स्थायी बसोबास गरिरहेको छु । अमेरिका प्रवेशपछि पारिवारिक जीवनयापनका लागि नियमित व्यवसाय गर्दै अमेरिका बसाइका प्रारम्भिक दिनदेखि नै म नेपाली समुदायको प्रतिनिधित्व गर्ने विभिन्न संघसंस्थामा स्वयंसेवकका रूपमा अविच्छिन्न रुपमा कार्यरत छु । साथमा म पत्रकारिता, कवितालेखन तथा पठनमा निरन्तर सव्रिmय छु ।
“मेरो देश प्रेमको देश” भन्ने अन्तर्नाद विश्वका सबै मानिसहरूको आआफ्नो मूल मन्त्र हो, साझा अभिव्यक्ति र मीठो सङ्गीत हो— हृदयमा सधँै गुञ्जिरहने । यो आ–आफैंमा स्वघोषित वा अघोषित रुपमा उपस्थित हुने राष्ट्रिय स्वाभिमान हो अनि आस्था र विश्वास
हो । राष्ट्रिय गौरवको भावनाका साथै साथमा सेवा अनि समर्पणको भाव सबैमा अन्तर्निहित हुन्छ Û देशप्रतिको प्रेम हरेक मानिसमा कुन रुपमा छचल्किएको हुन्छ भनेर जान्न अनि प्रेमको प्राकृतिक परिभाषा दश लाख हृदयबाट प्रस्फुटन गराउँदै शान्तिको अजस्र स्रोत प्रेमको संसारमा नै अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठूलो ग्रन्थ तयार गर्ने अभियानले म विश्वयात्रामा निस्केको छु । मेरो देश प्रेमको देश को अर्को अर्थ मेरो संसार प्रेमको संसार, मेरो परिवार प्रेमको परिवार र प्रेमको विश्व पनि हो । यस ग्रन्थमा मेरो एक कवितासहित संसारभरिका विभिन्न क्षेत्रका उत्कृष्ट लेखक, चर्चित शासक, अन्वेषक, वैज्ञानिकसहित साधारण मानिसको समेत गरी कूल नौलाख उनान्सय हजार नौसय उन्नान्सय जना कविका कविता हुनेछन् । नेपालका सम्माननीय राष्ट्र«पति, प्रधानमन्त्रीदेखि साधारण व्यक्तिहरु र जेलजीवनमा रहेका व्यक्तिसम्मका प्रेमको भाव पोखिएका कविता यसमा सङ्कलन गर्ने मेरो योजना रहेको छ । यो बृहत अभियानको अर्को उद्देश्य संसारमा भएको नकारात्मक शक्तिलाई रूपान्तरण गर्दै “पृथ्वी मेरो घर हो विश्वका सबै मानिस हामी एक परिवार हौँ” र हाम्रो सम्बन्ध केवल प्रेम मात्र हो भन्ने अनुभूति गराउँदै प्रेमको सकारात्मक वातावरणलाई सुधार्नु, सहयोग गर्नु, दिगो टेवा दिनु हो ।
म एक नेपाली हुँ, गैरावासीय नेपाली । सम्पूर्ण विश्वभावलाई शाश्वत भाइचाराको आत्मीय नाताले समेट्ने प्रयास गर्दै, सबैको साथ सहयोग लिने र दिने उद्देश्य राखेर म यस अभियानमा निस्केको छु । मेरो मूल उद्देश्य विश्वका १०० भन्दा बढी मुलुकमा पुगेर आफैँले नेपालका गौरवमय विषयवस्तुको जानकारी गराउँदै उनीहरुलाई नेपालप्रति आकर्षण गराउने हो । प्रेमको सन्देश दिँदै र उनीहरुको प्रेमसम्बन्धी भावना कवितामा समेट्दै नेपाललगायत सबै देशमा बसेका मानिसको प्रेमका माध्यमबाट मात्र मानवीय भावना प्रगाढ बनाउन सकिन्छ भनेर आह्वान गर्र्न पनि म यो अभियानमा लागेको छु । मेरो यस अभियानले मूल रुपमा नेपालको नयाँ आयामबाट अन्तर्राष्ट्रि«य पहिचान गराउने कार्यका लागि धेरै प्रभावकारी हुन सक्छ भन्ने आफ्नै हृदयमा प्रकट भएको गुन्जनले मैले यो अभियानमा थालेको हुँ । मेरो यस अभियानको सार्वजनिक सूचना र जानकारीका लागि तपाईं पत्रकार जगतको निरन्तर साथ सहयोग मलाई हरबखत आवश्यक रहनेछ भन्ने तथ्यबारे पनि यहीँ जाहेर गर्न चाहन्छु ।
नेपालदेखि नै र लामो समयको अमेरिका बसाइकै व्रmममा मैले नेपाल र नेपालबाहिरका विभिन्न आध्यात्मिक सद्गुरुहरू, धार्मिक गुरुहरू, मातादेवीहरू, सिद्ध, सन्त, महन्तहरूसँग भेटघाट र साक्षात्कार गर्ने अवसर पाएँ। मेरो बाल्यकालदेखिको अध्यात्मप्रतिको खोज, जिज्ञासाको समाधान यस्तै आध्यात्मिक व्यक्तित्वसितको भेटघाटबाट हुँदै गएको अनुभव भइरहेको छ । इन्द्रियले खोजेको र भेटेको संसारबाट आफू हराउँदै गएको महसूस हुन थालेपछि मैले आध्यात्मिक साधनालाई गहिरो बनाउन थालेँ । यसै क्रममा मलाई बोध भयो— आध्यात्मिक साधना अर्थात् ध्यानले शरीरका रूपमा रहेको व्यक्तिलाई उसको जीवनको मूल अर्थात् आत्मातिर फर्कन सिकाउँछ, त्यही साधनाका क्रममा मैले आफू जन्मेको देश, म जन्मेहुर्केको मेरो जन्मभूमि नेपाल र जन्मस्थल आठराईको चुहानडाँडालाई सम्झन पुगेँ । यो सम्झनाले मलाई लगातार भित्रैबाट उचालिरह्यो । मेरो यो जीवन अस्तित्व हुनुभन्दा अगाडि म कहाँ थिएँ भनेर मेरो अन्तरचेतनाले मलाई गम्भीर प्रश्न गरिरह्यो, अनि केही वर्षयतादेखि म यसको खोजीमा अझ सव्रिmय भएर उत्सुकता साथ लागिरहेको छु ।
‘आफू जन्मेको देश र जन्मस्थान फर्कन के समस्या भयो र ? फर्के भइहाल्छ नि’ भनी उत्तर दिन सहज हुन सक्छ । तर, म अमेरिकाबाट एक्लै फर्कन चाहिरहेको छैनँ । मैले नेपालमा विवाह गरेर हामी अमेरिका आएर यहीँ कामधाम गरेर बसेको धेरै वर्ष भयो । मेरा केही सामाजिक र व्यावसायिक जिम्मेवारीहरू पूरा गर्नुछ । मैले नेपालबाट विवाह गरी साथमा ल्याएर यहीँ कर्म गरेर बसेकी मैले मेरी धर्मपत्नी र अमेरिकामा जन्मेर यहीँ हुर्कँदै यहाँको वातावरणमा अभ्यस्त भइसकेकी मेरी किशोरी छोरीलाई पनि साथमा लिएर फर्कनु छ । उनीहरूका इच्छा र आकाङ्क्षाहरूलाई अवश्य सम्मान गर्दै साथ दिने नै छु ।
म नेपाल गएर गुमनाम हराउन चाहन्नँ र मेरी छोरीका सपनालाई नेपालमा गएर निराकारमा लुकाइदिन पनि चाहन्नँ । मेरो जस्तै कुनै अर्को अभियान लिएर नेपाल फर्कने प्रवासी नेपालीहरू पक्कै पनि धेरै हुनुहुन्छ, हामी सबैले उदाहरण हुने किसिमले तयारी गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसका लागि मैले के गर्न सक्छु त ? यस प्रश्नले मलाई बारबार झस्काइरह्यो । मेरा प्रातः स्मरणीय पिता हरिचरण सिटौलाले महान् शिक्षासेवीको भूमिकामा चुहानडाँडामा स्कुलकलेज स्थापना र सञ्चालन गर्नमा महत्वपूर्ण अग्रणी योगदान दिनुभयो । निरक्षर रूपमा गृहिणीको भूमिकामा रहेर पनि सद्पथमा सदैव अग्रसर हुन हामीलाई प्रेरणा दिएर मेरी ९५ वर्षीय मुमा मनमाया सिटौलाले काठमाडौँबाट आशीर्वाद दिइरहनुभएको छ । पिताजी र आमा लक्ष्मीदेवीका पुण्यात्माले पनि माथिबाट सदा सद्भाव दिइरहेको मलाई अटल विश्वास भइरहेको छ । यसका साथै झापाबाट १०२ वर्षकी चिरञ्जीवी शताब्दी कान्छी काकीआमा देउमाया सिटौलाले जीवित दिव्यताको भावमा मलाई सदैव आशीर्वाद दिइरहनुभएको छ । यही सन्दर्भमा म दिवंगत ठुला बुबा, ठुली आमा, काकाहरू, काकी, फपुहरू र दाइ भाउज्यूहरू अनि ज्ञात—अज्ञात बन्धुहरूलाई र आठराईमा रहनुहुने नरहनुहुने सबै सम्मानित अग्रज र जनसमुदायलाई पनि म यसरी नै उच्च सम्मानका साथ सम्झिरहन्छु । सम्पूर्ण पुर्खाको दिव्याशिष लिइरहन पाउने भूमिका रहेको मेरो जन्मस्थानको र जन्मभूमि नेपालको युगयुगसम्म चर्चा रहिरहोस् भन्ने सपनाका साथ म मातृभूमि फर्कने योजनाले विश्वयात्रा गर्दैछु । हाम्री गुरुआमा माता जननी हरिकला चुडाल गर्ग र बुढीबजु देवी माता पद्मादेवी सेढाईका आज्ञा आशीर्वाद लिँदै सम्पूर्ण गुरुदेवहरू, महात्माहरू,माताहरूको आशीर्वाद लिँदै म यात्रामा निरन्तर रहनेछु ।
विश्वयात्राका व्रmममा म मानिसको मनमा रहने ‘प्रेम के हो र यो कहाँ हुन्छ ÷ कसरी गरिन्छ’ भन्ने भावना लिखित रूपमा खोतल्न चाहन्छु र यो प्रेमको अमर परिभाषालाई मेरो जन्मुभूमि नेपालमासुरक्षित राखी विश्वका कविहरुका सन्ततिलाई युगयुगसम्म नेपालभ्रमण गर्ने स्थायी माध्यम तयार गर्न चाहन्छु । म यसो किन गर्न खोजिरहेको छु भन्ने कुरा म तल संक्षेपमा बुँदागत रूपमा प्रस्तुत गर्दछु ः
१. सन् २०२३ मा मेरो विवाहको २५ वर्ष पूरा भएको अवसरमा मेरी धर्मपत्नीसँग युरोप भ्रमणमा गएका बेला मैले संसारका २० खुशी देशको सूचीमा धेरै युरोपेलीे देशको नाम देखेपछि अनुभव गरेको थिएँ, ती २० देशमा भएका सबै कुरा नेपालमा छन् तर नेपालमा त्यो भन्दा बढी अर्को कुरा पनि छ— त्यो हो अध्यात्म चिन्तन र अभ्यासको उद्गमस्थलका रूपमा चिनिनु पर्ने
नेपाल । तर नेपाल त्यस वर्ष ७८ औँ स्थानमा रहेछ । यस वर्ष अझ तल झरेर सन् २०२४ मा त ९३ औँ स्थानमा पुगेको छ । संसारभरिको विकास र मातृभूमिको आध्यात्मिक गरिमा र यसको महत्ता बुझेका अनि नेपाल र नेपालबाहिरका सयौँ मुलुकमा छरिएर रहेका नेपालीले प्रयास गरेमा नेपाललाई छिट्टै विश्वको बीस खुशी देशको सूचीमा सूचीकृत गर्न सकिन्छ । यसका लागि पनि मैले अध्यात्म भावले दिने गहिरो प्रेम फैलाउँदै प्रेमको परिभाषालाई सर्वव्यापक बनाउन चाहेको हुँ ।
२. नेपालको आम्दानी वैदेशिक रोजगारीबाट आएको रेमिट्यान्सबाट होइन, नेपालमा विदेशी पर्यटकको आवागमन बढाएर दिगो र चामत्कारिक रूपमा आर्थिक प्रगति गर्न सकिन्छ । त्यसका लागि मैले कल्पना गरेको यस विशाल कविता अभियानका माध्यमबाट धेरै नेपालीलाई यसमा समाहित गरेर नेपालीलाई कर्मठ भएर स्वदेश जाने र विदेशी मित्रहरूलाई नेपाल घुम्न जाने आधार तयार गरिदिन सक्छु भन्ने लागेर मैले नेपालमा केही नयाँ कार्यको अगुवाइ गर्ने योजना बनाएको छु ।
३. अध्यात्म–चिन्तन र अभ्यासकोे मूलभूमि नेपाल हो, जहाँ आदियोगी देवाधिदेव भगवान् शिवले व्रmीडा गर्नुभएको अनि माता गौरीले यहीँ जन्मेर तपस्या गरी भगवान् शिवसँग विवाह गर्नुभएको हो । भगवान् शिवबाट निसृत योग चिन्तन र अभ्यासको आदिभूमि हिमालयक्षेत्र र समग्र नेपाल हो । अनेकन् ऋषिमहर्षिले संसारकै प्राचीन भाषा संस्कृतको प्रयोग गरी कैर्यांै प्राचीन ग्रन्थ रचना गरेको भूमि पनि नेपाल हो । यसको जानकारी विश्वलाई दिन अब साँच्चै ढिला भइसकेको छ । संसारलाई हामीले दिने भनेको यही मानवसभ्यताको आदिभूमि, अध्यात्मको साधना प्रारम्भ भएको भूमि अनि हाम्रा हिमालयहरूको प्राचीनतासित जोडिएको गौरवको जानकारी दिने हो । नेपाललाई योग, ध्यान, ज्ञान, शान्ति, अध्यात्म र एक पवित्र प्रेम भूमि बनाउन अग्रजहरूले गर्नुभएको प्रयासलाई अर्को एउटा इटा थप्नु मेरो कार्य र कर्म रहनेछ ।
४. भगवान् बुद्धको जन्मभूमि हालको नेपाल हो भनेर हामीले अन्तर्राष्ट्रिय जगत्लाई विभिन्न समयमा भन्दै सफाइ दिइरहनुपर्ने अवस्था रहेको छ । यी लगायतका अनेकन् कार्यहरू छन्, जुन हामी एकै माध्यमबाट पूरा गर्न सक्दछौँ । यसका लागि धेरै नेपालीलाई यस अभियानमा साथ लिएर विश्वभ्रमण गर्दै अन्ततः आफू मातृभूमि फर्कन र नेपालीहरूलाई पनि आफ्नै मातृभूमि नेपालमा मानसिक र भौतिक रूपमा फर्काउने अभियानका लागि मैले यो निर्णय गरेको हुँ । संसारभरिका लेखक÷कविका एकएक कविता सङ्कलन गरी १० लाख कविताको एकै ग्रन्थ बनाउने अभियानसहित विश्वभ्रमणमा निस्कने व्रmमको प्रारम्भ गरिसकेको छु र केही महिनाअघिदेखि अमेरिकाबाट कवितासङ्कलन कार्य शुरु भइसकेको छ ।
यो कविताग्रन्थ कस्तो हुनेछ ? कहाँकहाँबाट कसकसको कविता कसरी सङ्कलन हुनेछ र यसको संरक्षण तथा सार्वजनिकीकरण कसरी गरी सबैका लागि उपलब्ध हुनेछ ? म यी र अन्य विषयबारे विस्तृत र बुँदागत रूपमा प्रस्तुत गर्दछु—
१. संसारभरिका १० लाख जनाबाट प्रति लेखक एकमात्र कविता लिएर १० लाख कविता आफ्नै हातले लेखेको सङ्कलन गरिनेछ ।
२. दस (१०) लाख कविताको शीर्षक एकै हुनेछ— प्रेम के हो ? प्रेम कहाँ हुन्छ÷ कसरी हुन्छ ?
कविहरूले प्रेम के हो ? भन्ने शीर्षकमा चार लहर र प्रेम कहाँ हुन्छ ÷ कसरी हुन्छ ? भन्ने शीर्षकमा चार लहर कविता लेख्नेछन् ।
३. दस (१०) लाख कविता एकै किसिमको एकै आकारको नेपाली कागजमा सम्बन्धित कविको आफ्नै हस्ताक्षरमा लेखाइनेछ । लेखक परिचयसहित कविता लेख्न मिल्ने गरी कविता फाराम तयार गरिएको छ, जहाँ कविहरूले उनीहरूको देब्रे हातको साहिँली आँैलाको प्रेमछाप लगाउन सक्ने कोठा राखिएको छ । देब्रे हातको साहिँली औँलाको नशाको प्रत्यक्ष सम्बन्ध मुटुसँग रहेको र यो औंला प्रेमको केन्द्र हृदय अर्थात् मुटुक्षेत्रसँग गाँसिएकाले प्रेमछाप समेतको अनुरोध गरिएको हो । संसारका विभिन्न देशमा जन्मेका कविको हस्ताक्षर र उनीहरूको आँैलाको ‘प्रेम छाप’ हेर्नका लागि भविष्यका कैयन् पुस्ताले नेपालको भ्रमण गर्नेछन् र संसारकै एक विशाल कविताग्रन्थ हेर्न नेपाल भ्रमण गर्ने पर्यटक र विशेष गरी ग्रन्थमा समेटिएका कविका परिवारजन, शाखासन्तान, तिनका साथी सम्बन्धित सबैमा नेपालप्रतिको अभिरुचि जागृत हुनेछ भन्ने मैले परिकल्पना गरेको छु ।
४. यो कविताग्रन्थ दुई भाषा — नेपाली र अङ्ग्रेजीमा हुनेछ । अङ्ग्रेजी भाषामा हुनुको अभिप्राय संसारलाई प्रेमको अभिव्यक्तिमा एकै स्थलमा समेट्नु हो । अनि बढीभन्दा बढी क्षेत्रका व्यक्तिलाई प्रेमबारे उनीहरुको अभिव्यक्ति प्रस्तुत गर्ने अवसर दिनु हो । यसबाटै नेपाललाई प्रेमको भूमिका रूपमा चिन्ने विश्वसमुदायको सङ्ख्यामा बृद्धि हुनेछ भन्ने हो ।
५. कविताहरू १०० भन्दा बढी मुलुकका कविहरूबाट लेखाइनेछ । यसमा समेटिने कविहरूमा
नेपालबाट
नेपालका वर्तमान र पूर्व राष्ट्र«पतिहरू
वर्तमान र पूर्व प्रधानमन्त्रीहरू, मन्त्रीहरू, विभिन्न राजनीतिक कर्मीहरू
नेपालका वयोवृद्ध, समकालीन र युवा पुस्ताका साहित्यकारहरू
प्राध्यापकहरू, विद्यालयका शिक्षकहरू
कलेज र विद्यालयका विद्यार्थीहरू
धार्मिक तथा आध्यात्मिक गुरुहरू, रिम्पोचेहरू, माताहरू, आनीहरू
आध्यात्मिक सद्गुरुहरू, अम्बे, सन्त, महन्त, साधकहरू
खेलाडीहरू, संस्कृतिकर्मीहरू, नेपाली सेना र प्रहरीहरू,
कर्मचारीहरू, चलचित्रकर्मीहरू, कलाकारहरू, जेल जीवनमा रहेका व्यक्तिहरू
विभिन्न सम्प्रदायको प्रतिनिधित्व गर्ने नेपाली जातजातिहरू
नेपालका सबै ७७ जिल्लाका कवि, कलाकारहरू
विश्लेषक, दार्शनिक, पत्रकार, गीतकार, सङ्गीतकार, गायक, बाद्यवादक, मजदुर, किसान, डकर्मी, सिकर्मी र पूजारीहरू
डाक्टरहरू, स्वास्थ्यकर्मीहरू, इन्जिनियरहरू, पाइलट्हरू, उद्यमीहरू, समाजसेवीहरू
नेपालबाहिरबाट
संयुक्तराष्ट्र« संघका वर्तमान् र पूर्व महासचिवहरू, प्रतिनिधिहरू
संयुक्त राज्य अमेरिकाका वर्तमान र पूर्व राष्ट्र«पतिहरू
बेलायत, क्यानडा, अमेरिका, दक्षिण अमेरिका, क्याराबियन क्षेत्र, अफ्रिका, अष्ट्र«ेलिया, एसिया, युरोप गरी छ महादेश र यिनका बीचबीचका विभिन्न क्षेत्र र देशका लेखक, कवि कलाकारहरू यथाशक्य सबै वा प्रनितिधित्व हुने गरी १०० भन्दा बढी मुलुकका राष्ट्रप्रमुख , सरकार प्रमुख, र पूर्व राष्ट्र«प्रमुख र सरकार प्रमुखहरू
सरकारका प्रतिनिधिहरू, देशदेशका नेताहरू
नोबेल पुरस्कार विजेता लेखकसमेत अरु विश्वविख्यात लेखकहरू,
विभिन्न मुलुकका सेना, प्रहरीहरू, जेल जीवनमा रहेका व्यक्तिहरू
सामाजिक अभियन्ताहरू, विश्वविख्यात खेलाडीहरू, चलचित्र कलाकारहरू
गायक तथा सङ्गीतकार, बाद्यबादकहरू
विश्वविद्यालय र विद्यालयका प्राध्यापकहरू, शिक्षकहरु तथा विद्यार्थीहरू
विभिन्न क्षेत्र र पेसामा रहेका साहित्य साधक तथा साहित्यप्रेमीहरू
धार्मिक गुरुहरू, आध्यात्मिक गुरुहरू, चिन्तकहरू, विश्लेषकहरू, साधकहरू
पत्रकारहरू, अन्वेषक, वैज्ञानिक र विश्वविख्यात उद्यमीहरू, विश्वविख्यात कम्पनीका सीइओहरू ।
६. कविताहरू नेपाली भाषामा कम्तीमा ६ लाखदेखि ७ लाखको सङ्ख्यामा हुनेछन् भने अङ्ग्रेजीमा ३ देखि ४ लाख हुनेछन् ।
७. यो अभियान नेपाल र नेपालीलाई पुस्तौँपुस्तासम्म चिनाउने एक गौरवमय आयोजनाका रूपमा संस्थागत गर्दै विकास गरिनेछ । सम्भव भएसम्म ७० प्रतिशत जति लेखककहाँ आफैँ पुगेर कविता लेखाउनेछु वा सङ्कलन गर्नेछु । । यसो गर्दा मैले हरेक व्यक्तिसित नेपालबारेका केही तथ्य बताउन र नेपालभ्रमणप्रति उनीहरूलाई आकर्षित गर्न सफल हुनेछु भन्ने आशा गरेको छु ।
कवितासङ्कलनका लागि समय र ग्रन्थको स्वरुप
८. यो पुस्तक तयार हुन अहिलेको तयारीअनुसार बढीमा पाँच वर्ष लाग्नेछ । त्यो भनेको मैले यस अभियानमा १८२५ दिन
बिताउनुपर्नेछ । औषतमा ८ घन्टा दैनिक यस काममा लाग्दा मैले १४६०० घन्टा स्रष्टासित बिताउनु पर्नेछ । मैले यस क्रममा पाँच वर्षमा यो कार्य पूरा गर्न दैनिक लगभग ८०० कविता सङ्कलन गर्नुपर्नेछ । त्यसको आवश्यक तयारी गरिरहेको छु । ७० प्रतिशत अथवा ७ लाख कविता आफैँले सङ्कलन गरिसकेपछि ३० प्रतिशत अर्थात् तीन लाख कविता इमेलबाट सङ्कलन गर्ने गरी योजना गरेको छु ।
९. यो ग्रन्थका लागि १० लाख कविता सङ्कलनको कार्य पूरा भइसक्दा २२०० रिम कागज प्रयोग हुनेछ । यसको तौल ४५०० किलोग्राम अर्थात् ४५ क्विन्टल हुनेछ । स्रष्टाले लेखेको मूलप्रतिको सुरक्षित भण्डारण तेह्रथुमको चुहानडाँडामा बनाइने विशाल पुस्तकालय र रिसर्च सेन्टरमा हुनेछ । यसलाई प्राविधिक रूपमा पुस्तौँसम्म सुरक्षित रहने गरी यससँग सम्बन्धित प्राविधिक विज्ञसँग परामर्श लिएर भण्डारण गरिनेछ । ३० रिम बराबर अर्थात् १५,००० प्रति कविताको एक चाङ लगाइयो भने पनि ६७ वटा चाङमा यसलाई सुरक्षित गर्नुपर्नेछ ।
१०. १० लाख कविताकै डिजिटल प्रति तयार गर्न सबै पृष्ठलाई स्क्यान गरी कम्प्युटरमा र क्लाउड डाटाबेसमा सुरक्षित गरिनेछ । पुस्तकालयमा किताब हेर्न आउँदा आफन्त वा विश्वका चर्चित व्यक्तिले लेखेका कविता र उनीहरूको हस्ताक्षर हेर्न चाहनेका लागि ७२ इन्चको स्क्रीनमा हेर्न सकिने व्यवस्था मिलाइनेछ ।
११. १० लाख कवितालाई मूलप्रतिको स्क्यानभन्दा अलग तरिकाले अभिलेख राख्न र किताब तयार गर्न कम्प्युटर टाइप गरी किताबको रूप दिइनेछ । यसो गर्दा १५०० पृष्ठका दरले विभिन्न भाग बनाउँदा ६६७ वटा भाग बन्नेछन् । पूरै कविता र कविको नाम तथा जन्म देशसमेत अभिलेख राख्दा कम्तीमा १ करोड शब्द टाइप हुनेछ ।
१२. कम्प्युटरमा टाइप गर्न ३० शब्द प्रतिमिनेटका दरले टाइप गर्ने दक्ष टाइपिस्टले प्रतिदिन ६ घन्टाका दरले हप्तामा ६ दिन लगातार यो काम गर्दा उनलाई ९२५ दिन अर्थात् लगभग २ वर्ष ८ महिना लाग्नेछ । स्क्यान गर्ने १ व्यक्तिलाई पनि लगभग डेढ वर्ष लाग्नेछ । यसका लागि अमेरिका र नेपालमा सचिवालय सहयोगीहरुको व्यवस्था अलगअलग गर्ने तयारी गरेको छु ।
१३. सबै कविता सङ्कलनका लागि एकएक घरमा पुगेर सम्भव नहुने भएकाले कविता लेखिने फाराम र कागजबारेको निर्देशिका सामुहिक रूपमा पठाएर तपसिलका माध्यमबाट आफैँ उपस्थित भएर सम्भव भएसम्म लेखकहरुसँग प्रत्यक्ष भेटघाट गरी वा सङ्कलन केन्द्रहरू मार्फत उहाँहरूको प्रेम कविता लिनेछु । यसका लागि तपसिलका संस्थाहरूसँग समन्वय गर्ने तयारी प्रारम्भ गरिसकेको छु––
नेपालमा
नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान
नेपालका पुस्तकालयहरू
त्रिभुवन विश्वविद्यालय तथा क्याम्पसहरू
नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयसहितका अन्य विश्वविद्यालय तथा मातहतका क्याम्पसहरू
नेपालको काठमाडौँ केन्द्रित साहित्यिक संस्थाहरू
काठमाडौँ उपत्यकाबाहिरका साहित्यिक संस्थाहरू
विद्यालयहरू, कलेजहरू
पुस्तकालयहरू
नेपालबाहिर
विभिन्न देशमा रहेका नेपाली दूताबासहरू
अमेरिकामा प्रधान कार्यालय भई ३० भन्दा बढी देशमा रहेका ६० भन्दा बढी संख्यामा रहेका अन्तर्राष्ट्रि«य नेपाली साहित्य समाजका सबै च्याप्टरहरू
गैरआवासीय नेपाली संघ तथा त्यसका विभिन्न देशमा रहेका शाखाहरू
अमेरिकामा रहेका विभिन्न नेपाली समुदायका प्रतिनिधि संस्थाहरू÷अमेरिकामा रहेका विभिन्न देशका दूताबासहरू
लाइब्रेरी अफ काँग्रेस तथा अमेरिकाका विभिन्न राज्यका काउन्टीमा रहेका स्थानीय पुस्तकालयहरू
विभिन्न मन्दिर, गुम्बा, मस्जिद, चर्च, गुरुद्वारहरु
अन्य धार्मिक तथा आध्यात्मिक साधनास्थलहरू
अस्टे«लिया, युरोप, अफ्रिकाका विभिन्न मुलुकमा रहेका नेपाली संस्थाहरू, कलेजहरू
एसियाका विभिन्न मुलुक तथा भारत र भुटान, बर्मामा रहेका नेपाली प्रतिनिधि संस्था, विद्यालय, कलेजहरू तथा तिनका र अन्य विभिन्न पुस्तकालयहरू
विश्वका विभिन्न देशमा रहेका विविध सामाजिक, सांस्कृतिक संघसंस्था,
पुस्तकालय, विभिन्न पुस्तकालय, कलेजहरू
नेपाल र नेपालबाहिर रहेका देशप्रेम र यस अभियानमा स्वःस्फूर्त जोडिनुहुने सहृदयी व्यक्तित्वहरु ।
१४. नेपाल र नेपालीको हामीसित बाँचिरहेको वर्तमान पुस्तामात्र नभई पछिका जन्मने कैयन पुस्ताले गौरव गर्न सक्ने सोच राखेर यो विशाल अभियानसहितको कठिन यात्राको परिकल्पना प्रारम्भमा मैले एक्लै गरेको हुँ । यस सोचलाई अत्यन्त सम्मान गर्दै मलाई अमेरिकामा मेरो पहिलो प्रवेशदेखि नै माया गर्नुहुने आदरणीय अग्रजदेखि मेरो समवयी मित्रहरूले समेत साथ दिइरहनुभएको छ । यसमा नेपाल र नेपालबाहिरबाट विभिन्न प्रभावशाली व्यक्तित्वहरू जोडिने व्रmम बढिरहेको छ । अब यो अभियान मेरो परिकल्पनाबाट फव्रिmएर नेपालीको साझा अभियानको रूपमा रुपान्तरित भइसकेको छ । मलाई अझ ऊर्जा दिने नेपालीजनको हौसलाले नै आर्थिक, सामयिक तथा प्राविधिक रुपमा कठिन भएर असम्भव पटक्कै नभएको यो चुनौतीपूर्ण कार्य समयमै सम्पन्न गर्न मेरो आँट अझ बढेर आएको छ ।
१५. यसमा तपाईँको कविता हुनेछ, अहिलेसम्म विश्वमै सर्वाधिक लेखकका एकएक कविता रहने गरी तयार हुने यस विशाल ग्रन्थमा नेपाली भएका कारण तपाईँको पनि मेरो बराबर नै स्वामित्व हुनेछ । यो तयार हुँदासम्म हामी नेपालीको साझा आयोजनाका रूपमा सम्पन्न हुनेछ जसले हरेक पुस्ताका विदेशीलाई नेपाल खोज्दै जान थप आधार तयार हुनेछ ।
१६. पाँच वर्षको अनवरत विश्वयात्रामा मैले संसारका धेरै मुलुकमा हवाइजहाज र गाडीबाट आफैँ पुगेर कविता सङ्कलन गर्दा हुने खर्च एक अभियान्ताका रुपमा मेरा लागि अर्को चुनौतीका रूपमा प्रस्तुत भएको छ । यसका लागि अमेरिकामा रहेका मेरा केही उदारमना मित्रहरूबाट ‘मुठीदान’ शुरु भएको छ । म पुगेका सबै मुलुकमा रहेका सहृदयी नेपालीजनले मेरो होस्टेमा हैँसे गरी यसलाई हामी नेपालीको गौरवमय काम हो भनेर अर्थदान, श्रमदान, ज्ञानदान, समयदान, प्रेमदान अथवा प्रायोजक बनेर साथ दिनुहुनेछ भनेर मैले हार्दिक अपेक्षा गरेको छु ।
१७. यो लक्ष्य पूरा गर्नका लागि नेपाल सरकार र अमेरिकी सरकारबाट आवश्यक सहयोगको लागि पहल गर्ने योजना बनाएको
छु । जुनजुन देशमा पुग्छु त्यो देशको सरकारको, युनाइटेड नेसनका पनि आवश्यक सहयोगको लागि पहल गर्ने योजना बनाएको छु । छिटै यो अभियानलाई पाँच वर्षमा पूरा गर्न कम्तीमा नेपाल र अमेरिका गरी दुई देशमा सचिवालयसहित विभिन्न भूमिकामा सहयोगीहरुको एक समूह बन्नेछ, मेरो परिकल्पनाबाट प्रारम्भ भएको यो अभियान हामी बनेर अघि बढ्नेछ, जसबारे हामी यसपछि पत्रकारजगतलाई आवधिक रुपमा कार्यप्रगति विवरण दिँदै जानेछौँ ।
यस लक्ष्यलाई कार्यान्वयन र पूरा गर्न प्रारम्भमा हामी तपसिलका व्यक्तिहरुको एक मूल समिति चयन गरिएको छ साथै आगामी दिनमा इच्छुक र सक्षम अभियन्तालाई निरन्तर यस समूहमा जोडिनेछ —
कवीन्द्र सिटौला, अमेरिका — परिकल्पनाकार एवं मुख्य अभियन्ता
शिव लामिछाने, अमेरिका — योजना निर्देशक
ऋषभदेव घिमिरे, नेपाल — सम्पर्क सचिव
लक्ष्मण भट्टराई, नेपाल — प्राविधिक संयोजक
प्रेम राजा महत, अमेरिका — सल्लाहकार
नेपाल र नेपालीको गौरव चिनाउँदै यस पुस्ताका हामी नेपालीको विश्वचिनाउने साझा अभियानमा साथ दिई यसबारे नेपाल र नेपालबाहिरको जगतलाई सुसूचित गरिदिनुहुन सबै पत्रकार मित्रहरुमा म हार्दिक अनुरोध गर्दछु । आजको यस पत्रकार सम्मेलनमा समय दिनुभएकामा सबैप्रति मा हार्दिक आभार प्रकट गर्दछु ।
—कवीन्द्र सिटौला, अमेरिका
परिकल्पनाकार एवं मुख्य अभियन्ता
हाल बिर्तामोड २ चारपाने, झापा
आइतबार, माघ २० २०८१, (Sunday, February 02, 2025)
;Dks{ : voiceofkabin.com
